คำพิพากษาศาลเนเธอร์แลนด์ในคดีที่มีผู้เข้าไปครอบครองอาคารของเศรษฐีชาวรัสเซียในประเทศเนเธอร์แลนด์
ข่าวต่างประเทศ
31 Jan 2023
“Squatting” แปลว่า การที่บุคคลได้เข้าไปครองครองหรืออยู่อาศัยในอาคารของบุคคลอื่นโดยไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของอาคารนั้น ๆ การ squatting ได้เริ่มต้นที่กรุงอัมสเตอร์ดัมเมืองหลวงของประเทศเนเธอร์แลนด์และได้แพร่กระจายไปยังเมืองใหญ่อื่น ๆ โดยผู้ที่เข้าไปครอบครองอาคารนั้น ๆ จะเรียกว่า “squatters”กลุ่มของ squatters ได้เริ่มเข้าไปครอบครองสถานที่ ๆ เป็นบ้านหรืออาคารที่เป็นสำนักงานซึ่งไม่มีผู้อยู่อาศัย หรือไม่มีการใช้ประโยชน์มากกว่าหนึ่งปี โดยอาคารที่ว่างเปล่าเหล่านั้นได้ถูกเรียกว่า “house milkers” ซึ่งเจ้าของอาคารเหล่านั้นได้ปล่อยทิ้งร้างไว้ในสภาพที่ว่างเปล่าและไม่ได้มีการใช้ประโยชน์ใด ๆ
ในแง่มุมทางกฎหมายของประเทศเนเธอร์แลนด์นั้น การ squatting ไม่ได้ถูกห้ามตามกฎหมาย หากว่าอาคารเหล่านั้นไม่ได้ถูกใช้งาน โดยปล่อยทิ้งไว้ว่างเปล่ามากกว่าสิบสองเดือนและเจ้าของอาคารไม่สามารถพิสูจน์ให้เห็นว่ามีแผนที่จะเริ่มดำเนินการใช้งานอาคารเหล่านั้นอีกครั้ง อย่างไรก็ตาม เจ้าของอาคารเหล่านั้นมีสิทธิที่จะฟ้องร้องทางแพ่งเพื่อให้ squatter เหล่านั้นย้ายออกไปได้ โดยต้องพิสูจน์ให้เห็นว่ามีแผนที่จะใช้สอยประโยชน์อาคารเหล่านั้นภายในระยะเวลาที่มีเหตุผลพอสมควร โดยทั่วไปการบุกรุกเข้าไปในอาคารของผู้อื่นโดยไม่ได้รับอนุญาต ถือว่ากระทำผิดกฎหมาย และเจ้าหน้าที่ตำรวจสามารถจับกุมได้เมื่อเห็นว่ามีการกระทำความผิดเหล่านั้นเกิดขึ้น แต่กลุ่ม squatters ชอบที่จะไม่กระทำการที่เหมือนเป็นการบุกรุกเข้าไปในทันที โดยได้นำเฟอร์นิเจอร์ของใช้ เช่น โต๊ะ เก้าอี้ และเตียง ย้ายเข้ามาในอาคารก่อน เพื่อเป็นการพิสูจน์ว่าสถานที่อาคารเหล่านั้นได้มีการใช้เป็นที่อยู่อาศัยส่วนตัว โดย squatters จะทำการติดต่อกับเจ้าหน้าที่ตำรวจโดยแจ้งว่า อาคารไม่ได้มีการใช้ประโยชน์และประสงค์ที่จะใช้สอยอาคารเหล่านั้นเป็นที่อยู่อาศัยส่วนตัว
ในปี พ.ศ. ๒๕๖๒ Arkady Volozh เศรษฐีชาวรัสเซียผู้ร่วมก่อตั้งบริษัท search engine ชื่อดังอย่าง Yandex ได้ซื้อบ้านและอาคารจำนวนมากเพื่อการลงทุนในประเทศเนเธอร์แลนด์ ต่อมาในเดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๕
อาคารของ Volozh ได้ถูกครอบครองโดยกลุ่ม squatters ซึ่งได้ให้เหตุผลว่า เป็นการประท้วงการกระทำ ของ Volozh ที่อยู่เบื้องหลังในการสนับสนุนทางการเงินแก่รัฐบาลรัสเซียในการทำสงครามกับยูเครน
จากกรณีข้างต้นได้มีการลงพื้นที่เพื่อไปทำข่าวของ The Guardian โดยนักข่าวของ The Guardian ได้เข้าไปในอาคารของ Volozh ที่มีการปรับปรุงตกแต่งอยู่และได้เห็นข้อความบนแบนเนอร์ผ้าที่ผูกติดกับตัวอาคารโดยในเนื้อหาเป็นการวิจารณ์เรื่องสงครามระหว่างรัสเซียกับยูเครน ต่อมา squatter คนหนึ่งได้ห้ามนักข่าวของThe Guardian เข้าไปในตัวอาคารและเธอปฏิเสธที่จะเปิดเผยชื่อเพื่อความปลอดภัยของตัวเธอเอง ในการให้สัมภาษณ์กับนักข่าวของ The Guardian เธอได้กล่าวว่ามั่นใจว่า ทาง squatters จะชนะคดีในคดีที่มีการฟ้องกันอยู่ที่ศาลระหว่าง squatters และ Volozh
ทางด้าน Volozh นั้น ได้รับการ sanctions ซึ่งเป็นการลงโทษจากทางสหภาพยุโรปเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๕ หลังจากที่พบหลักฐานว่าเขาได้สนับสนุนทางการเงินแก่รัฐบาลรัสเซียในการทำสงครามกับยูเครน และสนับสนุน ให้มีการโฆษณารวมถึงกำหนดระบบของผลในการค้นหาข้อมูลจากอินเทอร์เน็ตในข้อมูลที่เป็นการวิจารณ์ในเชิงบวกแก่ผู้นำของรัสเซียอย่างนาย Vladimir Putin และได้ลบเนื้อหาที่เป็นการวิจารณ์ในเชิงลบผู้นำของรัสเซียที่เกี่ยวข้องกับการทำสงครามระหว่างรัสเซียและยูเครน
Volozh ได้กล่าวว่า การที่สหภาพยุโรปได้กำหนดการ sanctions แก่เขานั้น เพราะเป็นเรื่องที่ทางสหภาพยุโรปเข้าใจผิด และต่อมาเขาได้ลาออกจากตำแหน่งผู้บริหารระดับสูงของ Yandex เพื่อไม่ให้ทางบริษัทได้รับผลกระทบจากการที่เขาได้รับการ sanctions จากทางสหภาพยุโรป
Heleen over de Linden ทนายความของฝ่าย squatters เชื่อว่าศาลจะพิพากษาให้กลุ่ม squatters ชนะคดี แม้จะไม่ค่อยมีคดีในลักษณะนี้มาก่อน ซึ่งอาจนำมาเป็นแนวบรรทัดฐานในการพิจารณาพิพากษาคดีก็ตาม นอกจากนี้ หลายประเทศทางฝั่งยุโรปได้กำหนดมาตรการ sanctions ในการที่รัสเซียได้เริ่มต้นรุกรานยูเครน โดยนักการเมืองและนักธุรกิจชาวรัสเซียจำนวนมากได้ถูกยึดเงินไปหลายล้านยูโร รวมถึงยึดอสังหาริมทรัพย์ และเรือยอร์ช ซึ่งได้สร้างความยุ่งยากในการใช้ชีวิตแก่เศรษฐีชาวรัสเซียในยุโรป โดยเพื่อเป็นการป้องกันมิให้ นำเงินไปสนับสนุนรัฐบาลรัสเซียในการทำสงครามกับยูเครน Volozh ได้ถูกห้ามที่จะเข้าไปหรือเปลี่ยนเครื่องบินโดยสารภายในดินแดนของสหภาพยุโรป โดยจากการ sanctions นี้ บัญชีทางธนาคารของ Volozh ก็จะถูกอายัด และยังถูกห้ามไม่ให้ทำกำไรจากการให้เช่าอสังหาริมทรัพย์อีกด้วย
John Wolfs ทนายความของ Volozh กล่าวว่า การปรับปรุงตกแต่งอาคารของ Volozh ในกรุงอัมเสตอร์ดัม ก็เพราะว่าเขาต้องการย้ายเข้าไปอยู่กับครอบครัว และเดินทางเข้ามาที่กรุงอัมสเตอร์ดัมเป็นประจำเพราะชอบความสวยงามของเมืองแห่งนี้ ถึงแม้ว่า Volozh จะถูกห้ามมิให้เข้าประเทศเนเธอร์แลนด์โดยใช้พาสปอร์ตรัสเซีย แต่เขาก็ได้รับสิทธิความเป็นพลเมืองของสาธารณรัฐมอลต้าในปี พ.ศ. ๒๕๕๙ โดยได้รับเป็นหนังสือเดินทางแบบ “golden passport” ซึ่งทำให้สามารถเข้ามาพักอาศัยและเดินทางในประเทศเนเธอร์แลนด์ได้ โดยในตัวบทกฎหมายของสหภาพยุโรปได้อนุญาตให้บุคคลที่ได้รับการ sanctions สามารถเข้ามาใช้อสังหาริมทรัพย์เพื่อสำหรับอยู่อาศัยและใช้สอยเป็นการส่วนตัวได้
ทนายความของ squatters กล่าวว่า ไม่มีเหตุผลที่ Volozh จะไปพักอาศัยกับครอบครัวในใจกลางเมืองหลวง ของประเทศเนเธอร์แลนด์ โดยทำเลของที่พักนั้นขาดความเป็นส่วนตัว ซึ่งแม้เขาจะสามารถย้ายเข้าไปพักอาศัยได้
แต่ก็อาจจะถูกจำกัดในการใช้ชีวิตหลายอย่าง โดยไม่สามารถจ่ายเงินเพื่อซื้ออาหาร บริการสาธารณูปโภค และไม่สามารถจ่ายค่าแท็กซี่โดยสารได้ โดยชี้ให้เห็นว่า การปรับปรุงตกแต่งอาคารของเขามีจุดประสงค์เพื่อที่จะขายหรือให้เช่าเพื่อทำกำไรอย่างชัดเจน
Yvo Amar ผู้เชี่ยวชาญด้านการ sanctions และควบคุมการส่งออก กล่าวว่า การปรับปรุงตกแต่งอาคารของเขา ได้มีประเด็นทางกฎหมาย คือ ภายใต้การ sanctions ของทางสหภาพยุโรปบุคคลนั้น จะไม่ได้รับอนุญาตให้ทำ
การปรับปรุงตกแต่งอาคารจนกระทั่งผู้รับเหมาได้รับข้อยกเว้นจากกระทรวงการคลัง ซึ่งการปรับปรุงตกแต่ง จะทำให้บ้านมีมูลค่ามากขึ้นหลังจากที่ได้ปรับปรุงตกแต่ง ซึ่งถือเป็นการละเมิดการ sanctions จากทางสหภาพยุโรป
ต่อมาหลังจากศาลได้รับฟังคู่ความทั้งสองฝ่าย ศาลได้พิจารณาแล้วเห็นว่า Volozh ไม่ได้มีแนวโน้มที่จะย้ายเข้าไปอยู่ในบ้านที่อัมสเตอร์ดัมและไม่มีเหตุผลที่จะเดินทางมาที่เนเธอร์แลนด์แต่อย่างใด แม้ทางบริษัท Yandex
มีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงอัมสเตอร์ดัมก็ตาม แต่เขาก็ได้ลาออกจากตำแหน่งผู้บริหารระดับสูงของ Yandex ไปแล้ว
ทนายความของ Volozh มีแผนที่จะอุทธรณ์คำพิพากษาของศาลเพราะไม่มีเหตุผลทางกฎหมายที่ squatters จะเข้าไปยึดครอบครองบ้านที่เป็นที่อยู่อาศัยของครอบครัวของ Volozh ซึ่งเหตุผลที่ปล่อยให้อาคารว่างเปล่าเพราะอยู่ระหว่างการปรับปรุงตกแต่งอาคาร ซึ่งทางทนายความของ Volozh กำลังดำเนินการที่จะอุทธรณ์ คำพิพากษาดังกล่าวต่อไป
ข่าวประจำวันที่ ๒๒ พฤศจิกายน ๒๕๖๕
เรียบเรียงจาก https://www.theguardian.com/world/2022/nov/22/dutch-court-sides-with-squatters-of-sanctions-hit-russian-mansion
https://www.dutchamsterdam.nl/555-squatting-in-amsterdam
*บทความในเว็บไซต์เป็นผลงานทางวิชาการของผู้เขียนเว็บไซต์ LawforASEAN / สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วย